آداب تجارت

2- اقامه نماز

یکی از اعمال عبادی بسیار مهم و مورد تأکید در دین اسلام «نماز» می باشد که به عنوان ستون دین[1] و عامل بازدارنده از فحشا و منکر معرفی شده است[2]، که البته در هنگام تجارت و بازار اهمیت بیشتری می یابد، چرا که بازار و تجارت نزدیکترین جا برای سقوط و منکر می باشد.

خداوند متعال در قرآن کریم می فرماید : «رِجالٌ لا تُلْهيهِمْ تِجارَةٌ وَ لا بَيْعٌ عَنْ ذِكْرِ اللَّهِ وَ إِقامِ الصَّلاةِ وَ إيتاءِ الزَّكاةِ[3]»مردانى كه نه تجارت و نه معامله‏اى آنان را از ياد خدا و برپاداشتن نماز و اداى زكات غافل نمى‏كند.

خداوند متعال در این آیه مردانی را مورد تأیید و مدح قرار می دهد که به وقت نماز خود مواظب اند و تجارت و معامله آنها را از یاد خداوند متعال و برپا داشتن نماز غافل نمی کند.

امام صادق (علیه السلام) در تفسیر این آیه می فرمایند: «كَانُوا أَصْحَابَ تِجَارَةٍ فَإِذَا حَضَرَتِ الصَّلَاةُ تَرَكُوا التِّجَارَةَ وَ انْطَلَقُوا إِلَى الصَّلَاةِ[4]»اينها تاجر بودند و هنگام نماز تجارت را رها كرده آهنگ نماز مى‏كردند و بسوى آن گام برمى‏داشتند.

اهمیت نماز و ترک تجارت تا اندازه ای است که خداوند متعال به طور صریح می‌فرماید : «يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا إِذا نُودِيَ لِلصَّلاةِ مِنْ يَوْمِ الْجُمُعَةِ فَاسْعَوْا إِلى‏ ذِكْرِ اللَّهِ وَ ذَرُوا الْبَيْعَ ذلِكُمْ خَيْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ[5]»اى كسانى كه ايمان آورده‏ايد! هنگامى كه براى نماز روز جمعه اذان گفته شود، به سوى ذكر خدا بشتابيد و خريد و فروش را رها كنيد كه اين براى شما بهتر است اگر مى‏دانستيد!

البته مراد از این بحث تنها ترک تجارت به خاطر نماز نیست، بلکه مراد ترک همه کارها در وقت نماز می باشد.

 

              

 

---

[1] - بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، ج‏74، ص: 80

[2] - سوره عنکبوت ، آیه 45

[3] - سوره نور، آیه37

[4] - من لا يحضره الفقيه، ج‏3، ص: 192

[5] - سوره جمعه ، آیه 9

آداب تجارت

1- ذکر خدا در هنگام تجارت:

بازار به دلیل اینکه محلی برای معامله و دادوستد می‌باشد، احتمال ضایع شدن حقوق و لغزش در آن بسیار است، بنابراین آنتی ویروسی لازم است تا با ویروس لغزش و حق کشی مبارزه کند؛ از دیدگاه اسلام این آنتی ویروس ذکر خداوند متعال می‌باشد.

قرآن مبین می‌فرماید:«رِجالٌ لا تُلْهيهِمْ تِجارَةٌ وَ لا بَيْعٌ عَنْ ذِكْرِ اللَّهِ[1]» مردانى كه نه تجارت و نه معامله‏اى آنان را از ياد خدا.

ذکر انسان را دائم در یاد خداوند متعال نگه می‌دارد و گوشزد می‌کند که اگر نیکی کنی، نیکی می بینی[2] و اگر بدی کنی، بد جایگاهی خواهی داشت[3]؛ بنابراین باعث می‌شود که انسان از زشتی‌ها و پلیدی‌های بازار در امان باشد.

البته مراد از" ذِكْرِ اللَّهِ" ذكر قلبى است، كه مقابل فراموشى و غفلت از ياد خدا است[4]، هر چند که در زبان جاری نباشد.

       

---

[1] - سوره نور ، آیه37

[2] - سوره الرحمن ، آیه60

[3] - سوره غافر ، آیه 40

[4] - ترجمه تفسیر المیزان ، ج15، ص177